Οι κρίσεις πανικού είναι ξαφνικές κρίσεις φόβου και μεγάλης έντασης άγχους που παραλύουν το άτομο. Έχουν μικρή διάρκεια (συνήθως κορυφώνονται μέσα σε περίπου 10 λεπτά και στη συνέχεια τα συμπτώματα υποχωρούν), ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι μπορεί να επέλθουν εντελώς απροειδοποίητα, χωρίς απαραίτητα να έχει προηγηθεί κάποιο αγχογόνο γεγονός ή σκέψη, ακόμη και σε στιγμές χαλάρωσης.
Κατά τη διάρκεια της κρίσης εμφανίζονται τα ακόλουθα σωματικά συμπτώματα:
- Δύσπνοια ή αίσθηση πνιγμού
- Πόνος στο στήθος, ταχυκαρδία, εφίδρωση
- Ζαλάδα, αίσθημα αστάθειας, τάση για λιποθυμία
- Ναυτία, πόνοι στο στομάχι
- Μούδιασμα στα χέρια ή στα πόδια, τρέμουλο
- Εξάψεις, ρίγη
Οι κρίσεις πανικού συνήθως εμφανίζονται σε περιόδους σημαντικών αλλαγών στη ζωή του ατόμου, όπως η αποφοίτηση και η είσοδος στον επαγγελματικό χώρο, ο γάμος ή η γέννηση ενός παιδιού. Επιπλέον, μπορεί να εμφανιστούν σε μια περίοδο σημαντικού στρες, όπως για παράδειγμα λόγω πένθους, ανεργίας, οικονομικών δυσκολιών, διαζυγίου ή χωρισμού από ερωτική σχέση κ.λπ.
Αρκετοί άνθρωποι μπορεί να βιώσουν κάποια κρίση πανικού στη διάρκεια της ζωής τους χωρίς απαραίτητα να χρειαστεί κάποια ειδική παρέμβαση εφόσον πρόκειται για μεμονωμένα επεισόδια.
Συνήθως, όμως, η κρίση πανικού βιώνεται αρκετά τραυματικά και το άγχος μήπως ξανασυμβεί μπορεί να επιμένει για μεγάλο διάστημα. Εξαιτίας αυτού του άγχους μπορεί το άτομο να αρχίσει να αποφεύγει δραστηριότητες ή καταστάσεις που φοβάται ότι θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια επόμενη κρίση (π.χ. κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ).
Αντίστοιχα, μπορεί να αρχίσει να αποφεύγει μέρη απ’ όπου φοβάται ότι δεν θα μπορούσε να φύγει εύκολα ή χωρίς να εκτεθεί αν του συνέβαινε μια κρίση πανικού (π.χ. ασανσέρ, μέσα μαζικής μεταφοράς, αυτοκίνητο, δημόσιοι χώροι, εστιατόρια, μπαρ κ.λπ.). Αυτές οι συμπεριφορές αποφυγής λοιπόν μπορεί να πάρουν το χαρακτήρα της αγοραφοβίας και της κλειστοφοβίας. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πολύ σημαντικό να αναζητηθεί θεραπεία, καθώς επηρεάζεται σημαντικά η ποιότητα ζωής του ατόμου και η λειτουργικότητά του.
Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι οι κρίσεις πανικού, όπως και κάθε ψυχικό σύμπτωμα, έχουν ένα “νόημα”: εμφανίζονται σε συγκεκριμένη στιγμή της ζωής μας για συγκεκριμένους λόγους που μπορεί να αφορούν τις συνθήκες της ζωής μας, αλλά κυρίως τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε. Παράλληλα, αποτελούν ένα σημάδι, ένα κάλεσμα για να φροντίσουμε τον εαυτό μας. Μέσα από την ψυχοθεραπεία μπορούμε να κατανοήσουμε αυτό που μας συμβαίνει και να μάθουμε να ανταποκρινόμαστε με διαφορετικό τρόπο στις ανάγκες μας.