Όπως είναι φυσικό, όταν κανείς απευθύνεται για πρώτη φορά σε ψυχολόγο μπορεί να έχει αμφιβολίες ή απορίες σχετικά με το αν θα μπορέσει να βοηθηθεί μέσα από την ψυχοθεραπεία.
Ίσως όμως πριν εστιάσουμε στα αποτελέσματα ερευνών που εξετάζουν την αποτελεσματικότητα της ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας χρειάζεται πρώτα να αναφερθούμε στους θεραπευτικούς στόχους. Μη έχοντας προηγούμενη εμπειρία και γνώση, το άτομο που αναζητά θεραπεία μπορεί να μην έχει μια σαφή εικόνα για το τι μπορεί να περιμένει από αυτή τη διαδικασία, δηλαδή να μην έχει ρεαλιστικούς στόχους.
Μπορεί για παράδειγμα να φαντάζεται ότι ο θεραπευτής θα έχει άμεσα απαντήσεις σε όλα του τα ερωτήματα ή θα μπορεί να βρει μαγικές λύσεις χωρίς κόστος, σε αδιέξοδες καταστάσεις. Μπορεί επίσης να περιμένει ότι θα απαλλαγεί πολύ γρήγορα από τα επώδυνα συναισθήματα του και να μην αντιλαμβάνεται την προσωπική συμμετοχή που χρειάζεται προκειμένου να βοηθηθεί.
Αν υποθέσουμε όμως ότι κανείς μπαίνει σε αυτή τη διαδικασία με συγκεκριμένους και ρεαλιστικούς στόχους, τότε, όπως φαίνεται και από τις σχετικές έρευνες, μπορεί να περιμένει σημαντική βελτίωση της ποιότητας της ζωής του.
Αρχικά, χρειάζεται να πούμε ότι η ψυχοθεραπεία αποδεικνύεται σε πολλές περιπτώσεις εξίσου αποτελεσματική στην υποχώρηση των συμπτωμάτων με τη φαρμακοθεραπεία (Huhn et al., 2014).
Πιο συγκεκριμένα, αρκετοί μελετητές έχουν υποστηρίξει μέσω ερευνών την αποτελεσματικότητα της ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας στη βελτίωση των συμπτωμάτων και τη συνολική ποιότητα ζωής σε διαταραχές, όπως η κατάθλιψη, οι αγχώδεις διαταραχές, το πένθος, οι σωματικές διαταραχές, οι διαταραχές διατροφής και οι διαταραχές προσωπικότητας (Fonagy, 2015; Shedler, 2010; Leichsenring, Klein & Salzer 2014).
Μάλιστα, η βελτίωση φαίνεται να αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, κάτι που υποδηλώνει ότι η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία κινητοποιεί ψυχολογικές διεργασίες που οδηγούν σε συνεχιζόμενη βελτίωση και μετά το πέρας της παρέμβασης (Abbass et al., 2006; de Maat et al., 2009; Gaskin, 2012).
Σε αρκετές περιπτώσεις, ένας συνδυασμός ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας και φαρμακοθεραπείας αποδεικνύεται ακόμη πιο αποτελεσματικός (Burnand et al., 2002; de Jonghe et al., 2001), ιδίως όταν συνυπάρχουν βαθύτερες δυσκολίες στο επίπεδο της προσωπικότητας ή της ιστορίας του ατόμου (Kool et al., 2003; Abbass, Town & Driessen, 2011).
Τέλος, χρειάζεται να σημειωθεί ότι η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία αποδεικνύεται εξίσου αποτελεσματική με άλλες θεραπευτικές κατευθύνσεις, όπως η γνωσιακή- συμπεριφορική θεραπεία (Leichsenring & Leibing, 2003; Driessen, Van, Schoevers et al., 2007; Driessen, Van, Peen et al., 2015).
Κλείνοντας, ας σημειωθεί ότι οι περισσότερες έρευνες, για μεθοδολογικούς λόγους, εστιάζουν κυρίως σε συγκεκριμένες ψυχιατρικές διαταραχές, εξετάζοντας την εξέλιξη των συμπτωμάτων. Στην πραγματικότητα βέβαια, οι περισσότεροι άνθρωποι που αναζητούν θεραπεία μπορεί να μην παρουσιάζουν συγκεκριμένα συμπτώματα και να μην εμπίπτουν σε αυστηρές διαγνωστικές κατηγορίες.
Συχνότερα, μπορεί να απευθύνονται σε ένα θεραπευτή επειδή δυσκολεύονται να βρουν νόημα στη ζωή τους, να επιτύχουν τους προσωπικούς τους στόχους, να δημιουργήσουν ικανοποιητικές και ασφαλείς σχέσεις με τους άλλους.
Η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία παρουσιάζει το πλεονέκτημα του ότι είναι μια ανοιχτή διαδικασία που δεν εστιάζει αυστηρά σε συμπτώματα. Μέσα από την αυτο-εξερεύνηση ενισχύει τις εσωτερικές δυνατότητες του ατόμου για μια πιο ελεύθερη, δημιουργική και ικανοποιητική ζωή.
Βιβλιογραφία
Abbass A, Town J, Driessen E. (2011). The efficacy of short-term psychodynamic psychotherapy for depressive disorders with comorbid personality disorder. Psychiatry, 74, 58-71.
Abbass, A. A., Hancock, J. T., Henderson, J., & Kisely, S. (2006). Short-term psychodynamic psychotherapies for common mental disorders. Cochrane Database of Systematic Reviews, Issue 4, Article No. CD004687.
Burnand Y, Andreoli A, Kolatte E et al. (2002) Psychodynamic psychotherapy and clomipramine in the treatment of major depression. Psychiatr Serv, 53, 585-90. de Jonghe F, Kool S, van Aalst G et al. (2001). Combining psychotherapy and antidepressants in the treatment of depression. J Affect Disord, 64, 217-29.
de Maat, S., de Jonghe, F., Schoevers, R., & Dekker, J. (2009). The effectiveness of long-term psychoanalytic therapy: A systematic review of empirical studies. Harvard Review of Psychiatry, 17, 1–23.
Driessen E, Van Henricus L, Peen J et al. (2015) Therapist-rated outcomes in a randomized clinical trial comparing cognitive behavioral therapy and psychodynamic therapy for major depression. J Affect Disord, 170, 112-8.
Driessen E, Van HL, Schoevers RA et al. (2007). Cognitive behavioral therapy versus short psychodynamic supportive psychotherapy in the outpatient treatment of depression: a randomized controlled trial. BMC Psychiatry, 7, 58.
Fonagy P. (2015). The effectiveness of psychodynamic psychotherapies: an update. World Psychiatry, 14, 137–150
Huhn M, Tardy M, Spineli LM et al. (2014) Efficacy of pharmacotherapy and psychotherapy for adult psychiatric disorders: a systematic overview of meta-analyses. JAMA Psychiatry, 71, 706-15.
Kool S, Dekker J, Duijsens IJ et al. (2003) Efficacy of combined therapy and pharmacotherapy for depressed patients with or without personality disorders. Harv Rev Psychiatry, 11, 133-41.
Leichsenring, F., & Leibing, E. (2003). The effectiveness of psychodynamic therapy and cognitive behavior therapy in the treatment of personality disorders: A meta-analysis. American Journal of Psychiatry, 160, 1223–1232.
Leichsenring, F., Klein S., Salzer S. (2014). The Efficacy of Psychodynamic Psychotherapy in Specific Mental Disorders: A 2013 Update of Empirical Evidence. Contemporary Psychoanalysis, 50, 89-130
Shedler, J. (2010). The efficacy of psychodynamic psychotherapy. American Psychologist, 65, 98-109